سفیدک پودری یا کپک پودری چیست؟

آفت سفیدک پودری یا کپک پودری یکی از شایع ترین بیماری های گیاهی است که به راحتی قابل تشخیص است. این آفت تقریباً همه انواع گیاهان شامل: غلات و علف ها، سبزیجات، گیاهان زینتی، علف های هرز، درختچه ها، درختان میوه، درختان سایه برگ و درختان جنگلی را تحت تأثیر قرار می دهد. در بعضی نقاط کپک‌های پودری روی یاس بنفش، انگور، گل رز، چمن، سبزیجات (مانند کدو و نخود)، گیلاس، سیب، گلابی و غیره رایج است. درمان سفیدک پودری در صورتی که علائم آن به موقع تشخیص داده شود، با روش های مختلفی قابل انجام است. متداول ترین روش برای درمان آن، استفاده از قارچ کش سفیدک پودری است.

سفیدک پودری چیست؟

سفیدک پودری (Powdery Mildew) یک بیماری قارچی است که طیف وسیعی از گیاهان را درگیر می‌کند. گونه‌های مختلفی از سفیدک پودری وجود دارد و هر گونه به طیف وسیعی از گیاهان مختلف حمله می کند. در باغ، گیاهانی که معمولاً تحت تأثیر قرار می گیرند عبارتند از: کدو، خیار، خربزه، شب بو، گوجه فرنگی، بادمجان، فلفل، گل رز و حبوبات می‌باشند.

قارچ سفیدک پودری در آب و هوای گرم بیشتر رشد می‌کنند. هنگامی که قارچ شروع به آلوده کردن گیاه می‌کند، لایه‌ای از کپک که شامل هاگ‌های زیادی است بر روی گیاه تشکیل می‌شود. کپک پودری می‌تواند رشد گیاه شما را کند، کند و اگر عفونت به اندازه کافی شدید باشد، عملکرد و کیفیت میوه را کاهش می‌دهد.

نحوه تشخیص سفیدک پودری

• سفیدک سطحی( powdery-mildew) با لکه‌ها یا لکه‌های سفید تا خاکستری مانند تالک مشخص می‌شوند.
• ساختارهای کروی شکل به اندازه سر سوزن که ابتدا سفید، بعد زرد مایل به قهوه ای و در نهایت سیاه هستند، ممکن است به صورت تکی یا گروهی وجود داشته باشند. اینها کلیستوتسیا یا بدن زمستان گذران قارچ هستند.
• آفت سفیدک سطحی بیشتر در قسمت های بالایی برگ ها مشاهده می شود. همچنین قسمت های پایین برگ ها، ساقه های جوان، جوانه ها، گل ها و میوه های جوان را تحت تاثیر قرار می دهد.
• برگ های آلوده ممکن است انحراف پیدا کنند، با تکه های کوچک سبز زرد شوند و زودرس بیفتند. جوانه های آلوده ممکن است باز نشوند.
• سفیدک سطحی(powdery-mildew) می تواند مواد مغذی مهمی را از گیاه خارج کند و باعث پژمرده شدن و زرد شدن برگ های آن شود.
• اگر سطح برگ به اندازه کافی با آفت سفیدک پودری پوشانده شود، فتوسنتز مختل می شود و برگ های آلوده زودرس از گیاه می ریزند. این می تواند یک مشکل بزرگتر برای گیاهان خوراکی مانند میوه ها یا سبزیجات باشد، زیرا فتوسنتز ناکافی می تواند میزان قندهای تولید شده را کاهش دهد و در نهایت بر طعم تأثیر بگذارد.

نحوه انتشار سفیدک پودری

هاگ‌ها که عوامل تکثیری قارچ‌ها هستند توسط باد، حشرات، گیاهان و وسایل‌آلوده منتقل می‌شوند.

این قارچ بر خلاف بسیاری از بیماری‌های قارچی دیگر، کپک پودری در آب و هوای گرم  رشد می‌کند، اگرچه برای انتشار به رطوبت نسبی (یعنی رطوبت در اطراف گیاه) نیاز دارد اما در مناطق سرد و بارانی، به خوبی گسترش نمی‌یابد. همچنین در دما‌های خیلی بالا هم سرعت رشد آن‌ها کاهش می‌یابد.

تاثیرات کپک پودری بر گیاهان

1. این بیماری بر روی گیاه اثر منفی می‌گذارد به آن آسیب می‌زند اما معمولا موجب مرگ گیاه نمی‌شود.
2. این بیماری قارچی موجب ضعیف‌شدن گیاه می‌شود. با ممانعت از رسیدن مواد غذایی به گیاه، آن را در برابر سایر تنش‌ها و بیماری‌ها حساس و آسیب پذیر می‌کند. همچنین موجب پژمردگی و زرد شدن گیاه می‌گردد.
3. در صورتی که بیماری به حدی رشد کند که بخش بزرگی از سطح برگ را بپوشاند مانع از عمل فتوسنتز می‌شود و در صورت توقف فتوسنتز مشکلات متعددی مانند ریزش برگ‌ها و زرد شدن آن‌ها می‌شود.
4. سفیدک پودری موجب کاهش کیفیت، طعم و قند میوه‌ها می‌شود.

راه های درمان سفیدک سطحی یا کپک پودری

روش های مختلفی برای کنترل و درمان سفیدک پودری وجود دارد. در حالی که حذف و از بین بردن تمام گیاهان‌آلوده راه حل ایده آل است، اما چندان عملی و منطقی نیست. خوشبختانه، اقداماتی وجود دارد که می توان برای خلاص شدن از آفت کپک پودری انجام داد.

۱. حذف قسمت های آلوده‌گیاهان

برای شروع، باید از نگاهدارنده‌های گیاه استفاده شود تا قسمت هایی از گیاهان را که دارای سفیدک قابل مشاهده هستند، برش داده‌شده و برداشته‌شوند. اگر این آفت بر روی چند برگ مشاهده شد، باید آنها را از گیاه جدا کرده و از کمپوست کردن آن جلوگیری شود (زیرا باعث پخش شدن هاگ ها می شود).

۲. استفاده از مواد شیمیایی

محلول های شیمیایی یا ارگانیک متنوعی برای درمان سفیدک پودری در دسترس هستند. متداول ترین آن ها، قارچ کش سفیدک پودری است. عمدتا اگر آفت سفیدک پودری در باغ ها و گلدان های خانگی رخ دهد، درمان های خانگی ارگانیک مانند جوش شیرین، سرکه سیب یا شیر نیز می تواند برای درمان سفیدک پودری مفید و موثر قرار گیرد. برای محافظت مداوم، قارچ‌کش‌ سفیدک پودری باید هر هفت تا ۱۴ روز یکبار مجدداً استفاده گردد.

۳. مدیریت باغ

در صورتیکه گیاهان مستعد ابتلا به سفیدک سطحی هستند، باید اقداماتی را برای جلوگیری از گسترش یا عود مجدد آن انجام داد:

• بهبود گردش هوا در باغ با تنک کردن و هرس کردن گیاهان تا جایی که به نظر برسد هر گیاه، جای تنفس دارد. این عمل می تواند به جلوگیری از گسترش و رشد هر گونه قارچی که از قبل در بین گیاهان وجود داشته، کمک کند.
• تا زمانی که شیوع (powdery-mildew) تحت کنترل نیست، کوددهی را نباید برای گیاهان آسیب‌دیده انجام داد. زیرا موجب گسترش آفت سفیدک پودری می شود.
• از آبیاری گیاهان از زاویه بالا خودداری شود (البته به استثنای باران) زیرا برگهای مرطوب ممکن است رشد بیشتر کپک را تشویق کنند. برخی از سفیدک های پودری با رطوبت روی برگ‌ها مهار می‌شوند، در حالی که برخی دیگر به دلیل مرطوب شدن سطح برگ مورد توجه قرار می‌گیرند.
• اگر واریته های مقاوم گیاهی در دسترس نیستند، در مکان های سایه دار کشت انجام نشود.